EMEKLİLERİN TALEPLERİ SİYASİLERİN VAATLERİ İLE NE DERECEDE ÖRTÜŞÜYOR

Emeklilerin ağırlaşan piyasa şartları ve uygulamada ki farklılıklar sebebiyle haklı olarak talepleri var…

Sosyal Devlet; Ekonomik, sosyal, kültürel bakımdan, vatandaşın insanca yaşayabilmesi için gerekli olan tedbirleri alan, sosyal barış ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata müdahaleyi gerekli gören devlettir. Görüleceği üzere Sosyal devlet,  insana yakışır asgari bir hayat düzeyi sağlamaya yönelik tedbirleri almakla mükelleftir.

Tüm devletler imkânları ölçüsünde emeklilerine kaynak ayırıyor. Türkiye için Anayasasının 65 maddesi de “Devlet, sosyal ve ekonomik alanlardaki Anayasayla belirlenmiş görevlerini,  bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir” diyerek sınırlama getirmiştir. Kaynak dağılımı siyasi tercih olup, ülkemizde emeklilere bütçeden ayrılan kaynak maalesef yetersiz görülüyor ve bu nedenle de emekliler günümüz ekonomik koşullarında yaşam savaşı veriyor. 

Her insan çalışma hayatının sonucunda rahat bir emeklilik ister,  bunun için çabalar durur. Şu ana kadar ülkemizde emekli olanlar için rahat emeklilik hayalden öteye gitmemiş, tam tersi bir durum realitede karşımıza çıkmıştır. Maalesef çalışırken hiçbir kimse emekli sorunlarına eğilmemekte, umursamamakta ya da destek vermemekte, sanki kendisi hiç emekli olmayacak gibi davranmakta, ancak emekli olunca kendisini de bu cenderenin içinde bulup gerçeklerle yüz yüze kalmaktadır. Tüm çalışanlar bir gün emekli olacaklarını unutmamalıdır. Emeklilerin feryadına SEÇİM DÖNEMLERİNDE siyasiler azda olsa yetişmektedir. Emeklilerin ağırlaşan piyasa şartları ve uygulamada ki farklılıklar sebebiyle haklı olarak talepleri var. Nitekim 7 Haziran Genel Seçimlerde tüm siyasi partiler emeklilerin taleplerine karşılık vaatlerde bulunmuşlar, adeta bu seçimlerde farklı olarak emekli sorunlarına odaklanmışlardır.

Bu çerçevede,

Emeklilerin Belli Başlı Talepleri;

·       2000 yılı ve sonrasında emekli olanların intibak sorununun çözülmesi,

·       Emeklilerin, çalışanlar gibi banka promosyonu alması,

·        Enflasyona endeksli zam alan SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin, memur emeklileri gibi toplu sözleşmeyle zamlarının belirlenmesi,

·        Emeklilere de aile yardımı yapılması,

·        Çalışan emeklilerden Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisinin kaldırılması,

·        Emeklilerin sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanması,

·        Kiracı olan emeklilere kira öder gibi ev sahibi olma imkânı sunulması,

·        Doğalgaz, su ve elektriğin indirimli kullanımının sağlanması,

·        Emeklilere toplu taşıma araçlarından ücretsiz yararlanma imkânının getirilmesi,

·        Prim günü eksiği nedeniyle emekli olamayanlara borçlanma imkânı verilmesi,

olarak özetlenebilir.

Siyasi Partilerin Belli Başlı Vaatleri İse;

AKP’nin Vaatleri

·        Emekliler enflasyona ezdirilmedi, ezdirilmeyecek,

·        Maaşı 1000 liranın altında kalan emekliye 100 lira zam, 1000-1100 lira arasında olanınki 1100 liraya tamamlanacak, (seçimden önce yasalaştı yürürlüğe girdi)

·        SGDP’nin %15 den % 10’a indirilmesi, (seçimden önce yasalaştı yürürlüğe girdi)

·        Seçimden sonra emekli aylıklarında yeniden düzenleme yapılacağı son anda açıklandı (bir ayarlama yapılacak),

·        100 TL seyyanen zam alamayan emeklilere de 100 TL’nin verilmesi gündem de (ortalama bir maaş ikramiyeye denk geliyor deniyor),

·        Evi olmayan emeklilere ucuz konut sağlanacak, (bu konuda çalışmalar yapılıyor)

·        Promosyonla ilgili çalışma, (bankalarla görüşmeler sürüyor)

·        Emeklilere destek artırılacak (somut olarak destek konusunda ne yapılacağı açıklanmadı),

CHP’nin Vaatleri

·        En düşük emekli maaşı da 1500 TL olacak,

·        Emeklilere, her iki dini bayramda, birer maaş ikramiye verilecek,
Emekli maaşları ile çalışan maaşları arasındaki "uçurum" kapanacak,

·        Emekli maaşları, gıda fiyat artışına ve refah payı artışına bağlı olarak yükselecek,

·        Bakıma muhtaç emekliler ve yakınlarının sağlık, barınma ve beslenme ihtiyaçları karşılanacak,

·        Bankalar emeklilere, kamu çalışanları ile aynı oranda promosyon ödeyecek.

·        Emeklilere uygun fiyatla gezi ve tatil olanağı sağlanacak,

·        Emekliler arasındaki eşitsizliği giderecek adil bir intibak yasası çıkarılacak,

·        Emeklilikte yaşa takılanların sorunları çözülecek,

·        Emekliden alınan muayene ve katılım payı kalkacak,

·        Çalışan emeklilerden kesilen sosyal güvenlik destek primi kalkacak. 

MHP’nin Vaatleri

·        Mart ve Eylül aylarında bin 400'er lira olmak üzere yılda iki kez asgari ücret tutarında Emekli Destek Ödeneği hakkı tanınacak,

·        Emekli aylıklarında sosyal güvenlik destek primi kesilmeyecek,

·        En üst seviyeden emekli olanlara az, en alt seviyeden emekli olanlara yüksek zam yapılacak. 

·        Emeklilerin banka promosyonu alabilmelerinin önünü açılacak,

·        Sağlık hizmetinden alınan ek ücret ve katılım payı uygulamasına son verilecek,

·        Emekliler enflasyona ezdirilmeyecek, emekli aylığı zammı tüketim kalıplarına göre özel bir endeksle belirlenecek,

·        Emekli aylıkları arasındaki eşitsizlik giderilecek,

·        Emekli aylığı hesabındaki refah payı çoğaltılacak,

·        Emeklilikte yaşa ve prim gün sayısına takılanların mağduriyeti mutlaka giderilecek,

HDP’nin Vaatleri

·        Asgari ücretin neti 1800 liraya çıkarılacak, en düşük emekli maaşı da 1800 lira olacak,

·        Gelir endeksi tüm emekliler için de oluşturulacak ve endekse göre bir maaş düzenlemesi yapılacak,

·        Ev kadınları sosyal güvenlik sistemine alınıp, emeklilik hakkı getirilecek,

·       Emeklilerden hastane katkı payı alınmayacak.

Bu tespitlerden yola çıkarak emeklilerin talepleri siyasilerin bu vaatleri ile ne derecede örtüşüyor bunun muhasebesini yapıp tavsiyelerimizle birlikte kanaatimizi açıklayacak olursak;

Emeklilerin uzun yıllardır dile getirdikleri ve kamuoyu oluşturmaya çalıştıkları belli başlı konularda yukarıda açıkladığımız taleplerini sıraladılar. Bu taleplerine karşılık tüm siyasi partiler seçimlerden önce emekliler için çeşitli vaatlerde bulundular. Tabi ki bu vaatler emeklilerin taleplerinden yola çıkarak oluştu. Hala da gündemdeki yerini önemli ölçüde koruyor. Ve hemen hemen tüm siyasi partiler emeklilerin sorunlarını biliyor ve çözüm üretilmesi için getirilecek tekliflere karşı çıkmayacakları düşünülüyor.

2000 öncesi emeklilere 2013 yılında yapılan intibak düzenlemesi maalesef çözüm olmadı, sorunu katladı ve emekliler arasında dengesizliğe yol açtı. Bunun düzeltilmesi için 2000 sonrası emekliler mahkemeye gitti. Bu hususta iki dava açıldı. Aleyhte sonuçlanan davalar temyize gitti. Bu konuda Yargıtay’dan çıkacak kararlar merak konusu. Anayasa ya aykırı olduğu bilirkişi raporuyla da sabit olan intibakla ilgili yasa maddesinin iptali için konu Anayasa Mahkemesine taşınabilir. Ya da Siyasi Partiler bu konuda yeni bir düzenleme yapabilir, bu takdirde Mahkeme sonuçlarının beklenmesine gerek kalmadan adil bir düzenleme siyasilerce yapılmış olur.

1000 TL’nin altında emeklilere yapılan 100 TL seyyanen zamda maalesef emekliler arasında huzursuzluğa yol açtı. Fazla prim ödeyenler cezalandırılmış gibi oldu. İktidar kanadının bunun farkına varması ve seçimden sonra kapsamının tüm emeklilere yayılacağını ima eden açıklamalar yapması adalet yönünde atılmış bir adım olacak.

Muhalefet Partilerinin 2 maaş ikramiye vaadi emeklilerin kafasında yer edindi. İktidarda 100 TL seyyanen yapılan zammın emeklilerin maaşına yıllık 1200 TL ilave gelir etkisiyle ortalama emekli aylığına göre bir maaş ikramiye gibi olduğunu, zaten kendilerinin emekliye bu yolla ikramiye verdiklerini dillendirdi. Ancak tüm emeklileri kapsamadığı unutuldu ki sonradan tüm emeklilerin kapsama alınacağı belirtildi. Bu konuda orta yol olarak emeklilere bir maaş devletten ikramiye, bir maaşta bankalardan anlaşılıp promosyon verilerek bu iki sorun birlikte çözülebilir. Tabi ki bu siyasilere kalmış bir husus, 2 maaş üzerinde anlaşırlarsa emekli için çok iyi olur. Yaklaşan Kurban bayramında emeklinin ikramiyeye çok ihtiyacı var.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) olarak tek çatı altında kurumsal birleşme sağlanandı. Diğer taraftan Emekli Sandığı, SSK ve BAĞKUR’un tek prim ödeme sistemi ne göre yeniden yapılandırılarak tüm emeklilik sistemlerinin birleştirilip, farklılıklar giderilmeli ve nihai hedef olan tek emeklilik sistemine geçilmelidir. Bu konuda acele etmeden dünyadaki örnekleri incelenip bir kerede doğru olan yasal düzenleme yapılmalıdır.

Emeklilere yalnız “enflasyon oranında zam” yapmak adil olmadığı gibi  “sürekli seyyanen zam” yapmak da prim sistemi içinde pek adil gözükmüyor. Çok prim ödemenin anlamı kalmıyor. Seyyanen zammın süreklilik arz etmeden ara sıra dengeleme için kullanılması gerekiyor.

Ülkenin kalkınmasından da emeklinin pay alması, emekliye “refah payı” verilmesi ayrıca çalışırken ailesi olanın emekliyken ailesinin yok olmadığı gerçeğinden hareketle aile yardımından emeklilerinde faydalandırılması gerekir.

Yaşamlarının genç, dinç ve sağlıklı bölümünü çalışarak geçirdikleri ve primlerini ödedikleri nihayetinde emekli oldukları göz önüne alınarak, yaşlılık-emekli dönemindeki yaşamında eşi ve kendisinin sağlıkla ilgili muayene ve ilaç kesintilerin kaldırılması sosyal devlet anlayışının bir gereği olacaktır.

Çalışan emeklilerden kesilen SGDP, özel iş yapan yani ticarethane işleten ve adam çalıştıran emeklilerden tamamen kaldırılmalı, bu konuda yasal düzenleme yapılmalıdır.

Emeklilikte yaşa takılanlar için bir formül üretilmeli, örneğin; belirlenecek matematiksel formüle bağlı olarak isteğe bağlı düşük maaş ödenmesi ile erken maaş bağlanması sağlanabilmelidir.

Emeklinin ekonomik koşulları düzelmeden, emekliye ucuz tatilde hayal. O sebeple en son yapılacak iş tatil meselesi gözüküyor. Ancak evi olmayan emekliye TOKİ’den ucuz konut için kontenjan ayrılması iyi bir uygulama, bunun daha da geliştirilmesi ile kirada emekli kalmaması hedeflenmelidir.

Elektrik, su, doğalgaz ve toplu ulaşım araçlarına ilişkin harcamalarından, en azından emekliden vergi alınmamalı, bu konuda düzenleme yapılmalıdır.

Son söz olarak; tüm siyasi partilerin emekli sorunları için belirlenen bu konulara fazla itiraz etmeyecekleri, ortak bir noktada buluşacakları ve çözüm üreteceklerini düşünüyoruz. 

 Bu yazı habergz.com'da yayımlanmış olup 6685 defa okunmuştur .