Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası. (International Bank for Reconstruction and Development (IBRD)) Üye ülkelerin kalkınmasına katkıda bulunmak üzere üretim projelerine finansman sağlayan Birleşmiş Milletlere bağlı mali bir kuruluştur. 1944’de ABD’de Bretton Woods’ta Uluslararası Para Fonu (IMF) ile birlikte kurulmuş ve 1946’da fiilen faaliyete geçmiştir. Kuruluşunun ilk yıllarında savaş sonrası Batı Avrupa ekonomilerinin imarı için finansman sağlamış, daha sonraları gelişmekte olan ülkelere kredi vermeye başlamıştır. IBRD kendi fonlarının çoğunu uluslararası sermaye piyasalarında tahvil satışı yoluyla elde etmektedir.
Dünya Bankası (The World Bank), 1956 yılında gelişmekte olan ülkelerde devlet garantisi olmadan özel kesime kredi sağlama fonksiyonunu üstlenen bir kuruluş olan Uluslararası Finans Kurumunu (IFC) kurmuştur. 1960’ta ise, yine gelişmekte olan ülkelere daha iyi şartlarla (faizsiz veya hibe şeklinde) kredi vermek maksadıyla Uluslararası Kalkınma Birliğini (IDA) kurdu. Böylece bu kuruluşları (Dünya Bankası, IFC ve IDA) içine alan Dünya Bankası Grubu(The World Bank Group (WBG)) ortaya çıktı. Özellikle özel sektöre, politik risk gibi belirli risklere karşı sigorta sağlamak ve teknik yardım için Çok Taraflı Yatırım Garantisi Ajansı(Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA)) ve yatırım risklerini azaltmak için Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezini de (International Centre for Settlement of Investment Disputes (ICSID)) içine alan bu beş kurumun tamamı Dünya Bankası Grubunu (WBG) ifade etmektedir. Dünya Bankası terimi ise genelde IBRD ve IDA’yı ifade etmektedir. Dünya Bankasının ana hedefi ise yoksulluğu azaltmaktır.
Dünya Bankasının nihai yönetimi üye ülkelerin elindedir. Kararlar üye ülkelerin Maliye Bakanları veya Merkez Bankası başkanlarından teşkil edilen Guvernörler Kurulu tarafından alınır. Dünya Bankasının örgüt yapısında göze çarpan en önemli nokta grubun başkanıdır. Genellikle Amerika Birleşik Devletleri kökenli seçilmektedir. Ülke temsilcilerinin kullandıkları oylar eşit olmayıp, ilgili ülkelerin oy verme güçlerine bağlıdır. Oy verme gücü de Banka’ya ödedikleri aidatla bağlantılıdır. En yüksek oy hakkına sahip ülkeler sırasıyla ABD, Japonya, Çin ve Almanya’dır. Ülkemiz ise Dünya Bankası’nın en büyük orta gelirli ortaklarından biridir ve dünyanın 18. büyük ekonomisidir. Dünya Bankası’na Türkiye 1947 yılında üye olmuş ve 1950 yılında Banka’dan ilk defa kredi almıştır. Türkiye ülke ekonomisine katkı sağlamak amacı ile Dünya Bankasından, üye olduğu tarihten günümüze kadar geçen süre içerisinde 160'tan fazla kredi anlaşması imzalamış ve bu kredi anlaşmalarından elde ettiği geliri ülke ekonomisine katkı sağlamak amacı ile çeşitli yerlerde değerlendirmiştir. Dünya Bankasına üye olan 188 ülke aynı zamanda Uluslararası Para Fonu (IMF) üyesidir. Her iki kuruluşun toplantıları genellikle birlikte yapılmaktadır.
Dünya Bankası üç tip kredi açar. Bunlar; proje kredileri, program kredileri ve milli para kredileridir. Bankanın temel kredi politikası proje kredilerine dayanır. Yani Dünya Bankasının asıl işi kalkınma projelerine kredi vermektir. Diğerleri istisnadır. Dünya Bankası proje kredisi açma kararı verirken, teklif edilen projeleri analize tabi tutar. Banka’nın yapmış olduğu incelemelere ülkenin uyguladığı genel ekonomik ve mali politikaları da dahildir ve gözden geçirilir. Banka’nın herhangi bir ülke hakkındaki değerlendirmeleri öteki finansman çevreleri, sanayileşmiş ülkeler, özel ticari bankalar, kalkınma bankaları açısından da büyük önem taşımaktadır.
IBRD, Dünya Bankası`nın ana borç veren kuruluşudur. (IBRD); Devlet garantisi bazında borç finansmanı sağlar. Kişi başına geliri nispeten yüksek olan kalkınmakta olan ülkelere borç vermektedir. IBRD tarafından verilen krediler; otoyollar, okul, hastane gibi altyapı yatırımlarına ve hükümetlerin ülke ekonomilerinin işleyişini geliştirmek üzere hazırladıkları programlara yöneliktir. Dünya Bankası (IBRD ve IDA) faaliyetleri özellikle gelişmekte olan ülkelerde, insan gelişimi, tarım ve kırsal kalkınma gibi alanlarda, çevre koruma alanlarında, altyapı ve yönetim gibi alanlarda yoğunlaşmaktadır. IBRD ve IDA üyesi ülkelerin yanı sıra yoksul ülkelere tercihli krediler ve hibeler de verilmektedir. Krediler veya belirli projeler için hibe genellikle sektör veya ekonomide daha geniş politika değişiklikleri ile bağlantılıdır. IFC ve MIGA sırasıyla özel sektör yatırımları ve sigorta sağlamaktadır.
Dünya Bankası, kalkınma ekonomisi, yoksulluk araştırması, ticaret, küreselleşme ve çevre alanlarında araştırmada dünyanın en büyük araştırma merkezlerindendir. Dünya Bankası, finansman sağlamanın yanı sıra dünyanın en büyük bilgi kaynaklarından birisidir. Esas olarak bir kredi veren kurum olmakla birlikte, Dünya Bankası Grubu birtakım hibe kolaylıklarını da yönetmektedir.
Bu yazı habergzt.com'da yayımlanmış olup 11453 defa okunmuştur .
