Fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi için para politikası rejimi olan Enflasyon Hedeflemesi, günümüzde birçok ülkede uygulanmaktadır. Fiyat istikrarının yanı sıra enflasyonu düşürmek içinde tatbik edilmektedir.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaşanan yüksek enflasyon, işsizlik ve düşük büyüme performansları, para politikalarının sorgulanmasına yol açmıştır. Düşük ve sürdürülebilir bir enflasyon düzeyi için ilk defa Yeni Zelanda tarafında 1989 yılında uygulanmaya başlanmış, 1990’lı yılların başından itibaren ise İngiltere, Avustralya, Kanada, İsveç, Finlandiya ve İspanya’nın bulunduğu gelişmiş ülkeler enflasyon hedeflemesi rejimini hayata geçirmişlerdir. Ülkemiz ise Örtük Enflasyon Hedeflemesi uygulayarak kademeli geçişle 2006 yılında uygulamaya başlamıştır. Türkiye ile birlikle Enflasyon Hedeflemesi Rejimini uygulayan ülke sayısı 24’dür.
Enflasyon Hedeflemesi; hükümet, merkez bankası ya da her ikisinin gelecekte merkez bankasının enflasyonu sayısal olarak belirli bir değerde tutmaya çalışması olarak tanımlanmaktadır.
Enflasyon Hedeflemesi, belirli bir dönem sonu için uygun enflasyon oranının belirlenmesi ve o orana ulaşılabilmesi için para politikası araçlarının kullanılmasını kapsamaktadır. Enflasyon Hedeflemesi rejiminde temel politika aracı kısa vadeli faiz oranlarıdır. Enflasyon Hedeflemesi rejimi altında merkez bakasının gelecek enflasyona ilişkin öngörüleri büyük önem taşımaktadır.
Enflasyonun yüksek olduğu ekonomilerin merkez bankaları enflasyonu düşürmek içinEnflasyon Hedeflemesi uygularken, deflasyona giden ekonomilerin merkez bankaları enflasyon oluşturabilmek için Enflasyon Hedeflemesi uyguluyorlar.
Enflasyon Hedeflemesi rejimi; kesin kurallardan ziya her ülkenin kendine özgü tarihsel, kültürel, ekonomik ve siyasi koşullarına göre şekillendirilebileceği esnek bir yapı sunmaktadır. Enflasyon Hedeflemesi uygulamasında genel ekonomik yapının yanı sıra,
- Merkez bankasının bağımsızlığı,
- Hedefin hangi otorite tarafından belirleneceği (Hükümet, Merkez Bankası veya her ikisi),
- Hedefin niteliği (TÜFE veya Çekirdek Enflasyon),
- Hedefin (Nokta veya Bant) seviyesi ve süresi,
- Şeffaflık (Enflasyon Raporu),
- Hesap verebilirlik, gibi hususlar önem taşımaktadır.
Para politikası stratejisi için (Mishkin 2000) beş unsur;
1) Enflasyon için orta vadeli sayısal bir hedefin kamuoyuna ilan edilmesi gerekir.
2) Merkez bankasının birincil hedefi fiyat istikrarı, diğer hedefleri ise ikinci derecede hedefi olmalıdır.
3) Politik araçların kullanımı kararlaştırılırken sadece parasal büyüklük ya da döviz kurunun takip edilmesi değil bunların yanında kapsamlı bilgi strateji yani göstergeler de takip edilmelidir.
4) Para politikasının planları, amaçları ve kararları hakkında kamuoyu ve piyasalarla, para politikasının arttırılmış şeffaflığı ile ilişki kurulmalıdır.
5) Enflasyon hedefine ulaşmak için merkez bankasının bağımsızlığının ve sorumluluğunun arttırılmasıdır.
Enflasyon hedeflemesine geçişi zorlaştıran en önemli unsurlardan biri döviz kurları ile enflasyon arasındaki güçlü ilişkidir. Bu nedenle Ülkemizde 2001 finansal krizinden sonra merkez bankası döviz kuru ile enflasyon arasındaki güçlü ilişkinin zayıflatılması için dalgalı döviz kuruna geçilmiş, para politikası rejimi olarak Enflasyon Hedeflemesi tercih edilmiştir.
Merkez bankalarının birincil ve öncelikli amacı fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir. Enflasyon Hedeflemesi ise, fiyat istikrarına ulaşılabilmesi amacıyla uygulanan ve giderek yaygınlaşan bir para politikası stratejisidir. Bağımsız bir merkez bankası, enflasyon hedeflemesinin olmazsa olmaz ön koşullarından biridir. Merkez bankası faiz kararlarınınenflasyonu istenildiği düzeyde ve istikrarlı bir şekilde etkileyebilmesi için finansal sistemin temellerinin güçlü olması, sağlam bir bankacılık sektörü ile gelişmiş para, sermaye ve döviz piyasalarının bulunması gerekmektedir.
Enflasyon Hedeflemesi stratejisinde, enflasyon oranının ölçülmesi büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde olduğu gibi birçok ülkede enflasyonun göstergesi olarak Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kullanılmaktadır. Enflasyon Hedeflemesi stratejisinde karar verilmesi gereken konulardan birisi de hedefin nokta hedef mi yoksa belli bir aralığın mı hedef olacağıdır. Bant ya da nokta hedeflemesinin temel amacı merkez bankasının belirli bir enflasyon hedefini ilan ederek makroekonomik birimlerin enflasyon beklentileri için bir seviye belirlemektir. Ülkemiz için nokta hedefleme seçilmiştir. Ülkemizde hükümet ve merkez bankası rakamsal enflasyon hedefinin ne olacağına yürürlükteki yasalar gereği birlikte karar vermektedir. Belirsizlik aralığıise +- 2 puandır. Hedefler 3 yıllık bir süre için belirlenmektedir. Hedeften Sapma ve Hesap Verme konularında merkez bankası kamuoyunu bilgilendirmekle yükümlüdür. Kısa vadeli faiz oranları kararları Para Politikası Kurulu tarafından onaylanarak alınmaktadır. Enflasyon Raporu ise üç ayda bir yayımlanmaktadır.
Bu yazı habergzt.com'da yayımlanmış olup 10218 defa okunmuştur .
