Hepimiz aile büyüklerimizden muhakkak duymuşuzdur halkın kullandığı takvime dair deyimleri veya tabirleri.(Zemheri, Mart’ın dokuzu, Dokuzunun dokuzu, Cemre toprağa düştü, Cemre suya düştü, Cemre havaya düştü, vb) Ancak bunların ne demek olduğunu ya da hangi tarihleri kapsadığını çoğumuz bilmiyoruz. İşte o kullanılan takvim, deyimler, tabirler ve karşılığı tarihler.
Halk takvimi (yerel takvim) kullanıldığı bölgede genel olarak kabul görür; hatta bazen resmi takvimden daha yaygın olduğu görülür. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan kesim için halk takvimi yaşamsal önem taşır. Ülkemizdeki Halk Takvimi, Rumi Takvim esaslıdır. Eski takvim, “Eski Hesap”, “Baba Hesabı”, “Kocakarı Takvimi” gibi adlarla anılır.
Geleneksel tür tarım ve hayvancılığa ilişkin her türlü etkinlik, bu takvime göre düzenlenir. Bu takvim aylarının günümüz takvimine karşılık gelen tarihleri;
Not; Rumi Takvim, Miladi Takvimden 13 gün sonra gelir. Miladi ayın 14’ü olunca Rumi ayın 1’i olur.
Günümüzdeki şehirleşme ve artan teknoloji halk takvimlerini ikinci plana atmıştır ve toplumsal anlamda kullanım oranı gitgide düşmüştür.
Bu Takvime göre iki mevsim vardır.
1.Mevsim Kasım Günleri (Kış Günleri) 8 Kasımda başlar 5 Mayısta biter, Tamamı 180 gün olarak kabul edilen kış devresinin ilk 135 günü yani Kasım - Zemheri - Hamsin aylarına “sayılı” ya da “hesaplı” adları verilmektedir.
2.Mevsim Hızır Günleri-Hıdrelleze(Yaz Günleri) 6 Mayısta başlar 7 Kasımda biter.
Kış günleri
Erbain (40 gün) 22 Aralık-31 Ocak (kış dönemi- zemheri)Hamsin (50 gün) 1 Şubat-21 Mart “Hamsin, ocakta tenceren donsun” “Mart kapıdan baktırır, kazma, kürek yaktırır”
Kışı tamamlayan 45 günlük bir devre daha vardır ki, bu da 21 Mart’ta başlayıp, 6 Mayıs’a kadar geçen süredir. Bu süreye “dokuzun dokuzu”, “april beşi”, “leylek kışı”, “oğlak kışı” gibi isimler verilir.
Cemreler
1.Cemre Rumi Gücük Ayının 7’si, Miladi 20 Şubat’ta havaya düşer,
2.Cemre Rumi Gücük Ayının 14’ü, Miladi 27 Şubat’ta suya düşer,
3.Cemre Rumi Gücük Ayının 21’i, Miladi 6 Mart’ta toprağa düşer.
Soğuklar
Kocakarı soğukları-Rumi Mart’ın 4’ü, Miladi Mart’ın 17 veya 18’i (soğuk)
“Beldir aciz, yer gök taciz”
Gün dönümü fırtınası-Rumi Mart’ın 8’i, Miladi Mart’ın 21 veya 22’si (soğuk)
“Mart Dokuzu “ olarak bilinen bu günde, bahar başlar.
Abrulun beşi soğukları-Rumi 5 Abrul, Miladi Nisan’ın 18’i (soğuk)
"kork abrulun beşinden, camızı ayırır eşinden" deyimi bu soğuk gün için söylenmiştir.
Sitte-i Sevr soğukları-Rumi 7-12 Abrul, Miladi Nisan’ın 20- 25’i (soğuk)
"sitte-i sevir, her saati bir devir" de denir.
Bu yazı habergzt.com.'da yayımlanmış olup 7384 defa okunmuştur .
