Ekonominin gidişatına belirlemek için kullanılan göstergelerden birisi de Tüketici Güven Endeksidir. Ekonomi kurmaylarının karar verebilmesi için tüketicilerin ekonominin gidişatına ilişkin mevcut düşüncelerini bilmek ve geleceğe yönelik beklentilerini öğrenmek büyük önem taşımaktadır. Tüketici anketleri ekonomik verilerin tahminde kullanılır ve tüketim talebi ile önceden büyüme konusunda fikir vermesi açısından önemlidir. Ekonomik Güven Endeksinin belirlenmesinde Tüketici Güven Endeksinin ağırlığı % 20 nispetindedir.
Tüketici Güven Endeksi aylık olarak her ayın ilk 15 gününde düzenlenen, Türkiye genelinde rastgele seçilen haneleri temsil eden kişiler ile yapılan tüketici eğilim anketlerine göre kişilerin mali durumu, mevcut ekonomik koşullara ilişkin fikirleri ve gelecekteki beklentileri üzerinden hesaplanmaktadır. Bu endeks Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhoriyeti Merkez Bankası işbirliğiyle gerçekleştirilen Tüketici Eğilim Anketi'ne göre belirlenir. Tüketici güveni, hanenin maddi durumu, genel ekonomik gidiş, işsizlik tehlikesi, tasarruf etme olasılığı açılarından değerlendirilir.
Yapılan bu araştırmadaki temel amaç tüketicilerin ileri dönemde tasarruf ve harcama eğilimlerini ortaya çıkarmaktır. Tüketici Eğilim Anketi, bağımsız anket olarak aylık uygulanır. Anket sonuçları yaş ve cinsiyete göre ağırlıklandırılır. Tüketici eğilim anketleri ilgili ayın sonunda yayınlanmaktadır.
Yapılan ankette; Geçen 12 aylık dönemdeki ailesel maddi durumu ve gelecekteki beklentisi ve gelecek 3 aylık dönemde borç alma ihtimali sorgulanmaktadır. Aynı şekilde genel ekonomik değerlendirme için ise tüketicilere ekonominin genel durumu, tasarruf için ya da harcama yapmak için, örneğin dayanıklı tüketim malları, otomobil, konut satın almak için uygun zaman olup olmadığı, fiyatlar ve ücretler ile ilgili gelecekteki beklentileri sorulmaktadır.
Ankete katılanlara tüketicinin finansal durumunu anlamaya yönelik sorular, Türkiye ekonomisine ilişkin sorular ve doğrudan tüketicinin tüketim eğilimini ölçmeye yönelik sorulardan bir endeks oluşturulur ve endeksler Avrupa Birliği’ nin kullandığı denge yöntemine göre belirlenir. Denge, toplam cevap verenlerin içerisinde pozitif ve negatif cevap verenlerin yüzdelerinin farkı alınarak hesaplanır ve bu farka 100 eklenerek her bir soru için ayrı yayılma endeksi oluşturulur. Daha sonra seçilen soruların yayılma endekslerinin aritmetik ortalaması alınarak genel endeks hesaplanır. Tüketici Güven Endeksi tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde maddi durum, genel ekonomik durum, işsiz sayısı beklentisi ve tasarruf etme ihtimali göz önünde bulundurularak verilen pozitif ve negatif cevaplar baz alınarak hesaplanır. Hesaplama sonucunda endeks 0 ile 200 arasında değerlendirilir ve endeksin 100’ün üzerinde olması pozitif tüketici güvenini, 100’ün altında olması ise negatif tüketici güvenini gösterir.
(Not; 2016 Ocak ayı Tüketici Güven Endeksi 71,6 çıkmıştır. Tüketici Güven Endeksinin ne olduğu nasıl hesaplandığı konularında bilgi verilmiş olup grafikteki 2014 ve 2015 yılı aylık değerleri siz değerli okuyucularımızın bilgilerine yorumsuz olarak sunulmuştur.)
