Hepimizi ilgilendiren vergi konusunda bilmemiz gerekenler var sanıyoruz ve işte size bu sebeple vergi ile ilgili azda olsa bilmemiz gerekenleri sıralıyoruz;
Vergiler, devlet veya vergilendirme yetkisi verilen kamu kuruluşları tarafından kamu gücüne dayanılarak, kişilerden karşılıksız olarak alınan iktisadi değerlerdir. Devlet işlevlerini yerine getirmesi için mali araçlara ihtiyaç duyar ve bu sebeple kamu hizmetlerini görebilmek üzere zorunlu olan vergileri koyar ve toplar. Ülkemiz için devlet gelirlerin % 95’i vergi gelirlerinden oluşmaktadır. Kamu gelirleri kanunlarının bütünü ülkenin vergi sistemini teşkil etmektedir. Vergiler kamu harcamalarının en önemli finansman kaynağı olarak önemini ve ağırlığını her geçen gün artırırken, bir yandan da ekonomik ve sosyal politikaların önemli bir uygulama aracı haline gelmiş bulunmaktadır.
Vergilendirmede esas itibariyle iki ana yöntem vardır. Birincisi gelirlerin elde edilmesi sırasında vergilendirme, ikincisi gelirlerin harcanması sırasında vergilendirme. Gelir ve servet, kişilerin vergi ödeme güçlerinin göstergesi olduğu için vergilendirilmektedir. Çeşitli indirimler muafiyet ve istisnalar sebebiyle gelir ve servet vergilerinin büyük kısmı vergi dışı kalmakta ve beyana dayanan bu vergilerde, yükümlülerin doğru ve gerçeklere uygun beyanda bulunmamalarından dolayı, vergiden kaçınma ve vergi kaçırma imkânları arttığı için gider vergileri, gelir ve servet vergilerinin bu eksikliklerini gidermek amacıyla alınmaktadır. Gider vergileri, üretilen, satılan ya da tüketilen mal ve hizmetler üzerinden alınan vergilerdir. Gider vergileri, gelirin sadece tüketime ayrılan kısmını vergilendirirler. Dolaysız vergilere nazaran yönetimlerinin daha kolay olması, hâsılat sağlamları ve çok sayıda mal ve hizmetler üzerinden alınmaları nedeniyle, harcama vergilerinden vazgeçilememektedir.
Dolaysız vergiler, önce beyan edilip sonra ödenen servet ve gelirler üzerinden, yönetimin belirlediği oranlarda alınan vergilerdir (Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Emlak Vergisi vb.) Dolaylı vergiler ise, yasama organı tarafından fiyatlara eklenmesi istenerek, tüketicilerden alınan vergilerdir. (KDV, ÖTV, Damga Vergisi, Harçlar vb.) Dolaylı vergiler herkesten eşit oranda alınır.
Vergi sisteminin sağlıklı olup olmadığının ölçütü olarak genellikle dolaylı ve dolaysız vergilerin vergi gelirleri toplamı içindeki payı kullanılmaktadır. Dolaylı vergilerin payının artması vergi sisteminin sağlıklı olmadığının bir işareti olarak değerlendirilmekte ve hatta vergi kaçakçılığının mevcut olduğu kanaatine yol açmaktadır. Ülkemizde vergi sistemi ağırlıklı olarak dolaylı vergi görünümü sergilemektedir. Ülkemizde dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı son yıllarda OECD ortalamasının yaklaşık 15 puan üzerinde seyretmektedir.
Vergi Gelirleri Toplamı = Dolaylı Vergiler + Dolaysız Vergiler + Sosyal Güvenlik Prim Ödemeleri, şeklinde hesaplanıyor.
Etkin bir vergi sistemi kamu finansmanının temel yapıtaşı olup, demokrasinin, devlet otoritesinin, makroekonomik istikrarın ve toplumsal bütünleşmenin temelini oluşturur. Dolaylı-dolaysız vergi dağılımı özellikle vergi adaletinin sağlanması açısından önemli bir gösterge niteliğindedir. Dolaysız vergiler mükelleflerin ödeme gücü ile ilişkili Vergiler olarak kabul edilmekte ve vergi adaletini sağlamada önemli bir araç olarak değerlendirilmektedir. Dolaylı vergilerin ise mükelleflerin ödeme gücünü ihmal ettiği ve bu nedenle de vergi adaletini zedelediği kabul edilmektedir.
Vergi politikalarının ülke kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını sağlayacak şekilde belirlenmesi ve uygulanması hayati önem taşımaktadır. Bu amaçla, vergi sisteminin modern vergileme ilkelerine uygun olarak şekillendirilmesi; vergi politikasının ise kamu harcamalarına kaynak oluşturmanın yanında ekonomik kalkınmayı desteklemeye yönelik olarak üretimi, büyümeyi, istihdamı artırmak ve gelir dağılımı adaletsizliğini azaltmak gibi fonksiyonları da yerine getirecek şekilde oluşturulması gerekmektedir. Bu bağlamda;
-Vergi İdaresi gelişen teknolojiyi daha yaygın ve etkin kullanmalıdır.
-Vergi sistemi içerisinde dolaylı dolaysız vergi gelirlerinin dağılımı düzeltilmeli ve kayıt dışı ekonominin boyutu azaltılmalıdır.
-Vergi sistemimiz basitleştirilerek gerek vergi idaresi gerekse toplum tarafından kolay anlaşılır ve uygulanabilir hale getirilmelidir.
-Vergi kayıp ve kaçağını azaltabilmek için vergi oranları ödenebilir seviyelere çekilmelidir.
-Tüm vergi kanunları gözden geçirilerek vergi indirim, muafiyet ve istisnaları asgari düzeye indirilmelidir.
-En önemlisi de, ülkemiz vergi sistemi çağdaş normlara dayandırılarak gelişmiş ülkelerle uyumlu hale getirilmelidir.
Sonuç olarak vergi sistemi, Anayasanın “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür” şeklindeki 73 üncü Maddesine ve Maliyenin “Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliyet politikasının temel amacıdır” ilkelerine uygun hale getirilmelidir.
Bu yazı habergzt.com'da yayımlanmış olup 7220 defa okunmuştur .
